زانتان گام

زانتان گام چیست و چه کاربردی دارد؟

زانتان گام Xanthan gum یا صمغ زانتان با فرمول شیمیایی C35H49O29 یک قند برون سلولی است. توسط گونه های مختلف زانتوموناس تولید می شود. صمغ زانتان نخستین نسل جدید چند قندی برون‌ سلولی در علم زیست‌ فناوری است. زانتانگام توسط چندین ریز اندامگان مانند باکتری زانتوموناس کمپستریس تولید می شود.

صمغ زانتان اولین بار در اوایل دهه 1960 کشف شد و در سال 1969 برای استفاده در غذاها تایید شد. این ماده غذاها را تثبیت و غلیظ می کند تا بافت و طعم مناسب را ارائه دهد. در این مقاله به این موضوع می پردازیم که زانتانگام چیست و چه کاربردهای دارد.

زانتان گام چیست

صمغ زانتان از باکتری موجود در سطح برگ سبزیجات سبز رنگ از جمله بروکلی، کلم بروکسل، گل کلم، کلم، کلم پیچ، روتاباگا و شلغم ساخته می شود. باکتری ها تخمیر می شوند (مثل پنیر یا شراب)، سپس خشک می شوند و به پودر تبدیل می شوند.

واحدهای سازنده این صمغ گلوکز، مانوز و دی گلوکورونیک اسید هستند. این صمغ، با وجود داشتن وزن مولکولی بالا، به سادگی در آب سرد و گرم حل می شود. حتی در مقادیر کم، محلول بسیار غلیظ تولید می کند.

در اثر بهم ‌زدن، از گرانرویی آن کاسته می شود. تغییرات PH پی اچ، اثر چندانی بر روی آن ندارد. صمغ زانتان برای اولین بار در سال 1969 تاییدیه کامل افزودنی مواد غذایی توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده دریافت کرد. Kelco (در حال حاضر CP Kelco) درخواست کرد که صمغ زانتان به لیست افزودنی های غذایی اضافه شود. این تاییدیه بر اساس ارزیابی ایمنی کامل توسط FDA ایالات متحده بود.

کشورهای سراسر جهان صمغ زانتان را به عنوان یک افزودنی غذایی ایمن تایید کرده اند. صمغ زانتان برای مصرف مواد غذایی در سراسر جهان از جمله در کانادا، مکزیک، برزیل، اتحادیه اروپا، چین، ژاپن و کره تایید شده است. ایمنی صمغ زانتان نیز توسط سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی (WHO/FAO) مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.

زانتانگام برای چیست

زانتان گام (Xanthan Gum) به دلیل خواص غلیظ کنندگی، پایدارکنندگی و امولسیون کنندگی، در صنایع مختلف کاربرد گسترده ای دارد. در ادامه، تمامی کاربردهای زانتان گام به صورت خلاصه و جامع ارائه شده است.

صنعت غذایی

• غلیظ کننده:

در سس ها (مانند سس کچاپ، مایونز و سس سالاد)، سوپ ها، آبمیوه ها و نوشیدنی ها برای ایجاد بافت یکنواخت و قوام مناسب استفاده می شود.

• پایدارکننده امولسیون:

در محصولات امولسیونی مانند سس های سالاد و دسرهای خامه ای برای جلوگیری از جدایی فازها کاربرد دارد.

• بهبود بافت محصولات بدون گلوتن:

در نان ها، کیک ها و محصولات پخت بدون گلوتن برای شبیه سازی خاصیت ارتجاعی گلوتن و بهبود بافت استفاده می شود.

• معلق کننده ذرات:

در نوشیدنی های حاوی ذرات (مانند آبمیوه های پالپ دار) برای جلوگیری از ته نشینی ذرات کاربرد دارد.

• جایگزین چربی:

در محصولات کم چرب یا بدون چربی مانند ماست، بستنی و سس ها برای ایجاد حس دهانی مشابه چربی استفاده می شود.

• افزایش ماندگاری:

با حفظ رطوبت و جلوگیری از فساد میکروبی، ماندگاری محصولات غذایی را افزایش می دهد.

• دسرها و ژله ها:

در ژله ها، پودینگ ها و دسرهای لبنی برای ایجاد بافت ژلی و نرم کاربرد دارد.

صنعت آرایشی و بهداشتی

• غلیظ کننده در محصولات آرایشی:

در کرم ها، لوسیون ها، ژل های مو، شامپوها و خمیردندان ها برای ایجاد قوام و بافت مناسب استفاده می شود.

• پایدارکننده امولسیون:

در کرم ها و لوسیون های آرایشی برای جلوگیری از جدایی روغن و آب کاربرد دارد.

• معلق کننده در محصولات آرایشی:

در محصولات حاوی ذرات (مانند اسکراب ها یا محصولات آرایشی براق) برای معلق نگه داشتن ذرات استفاده می شود.

• بهبود حس محصول:

حس نرمی و یکنواختی را به محصولات مراقبت از پوست و مو می افزاید.

• ماسک های صورت:

در ماسک های ژلی برای ایجاد بافت ژلی و سهولت استفاده کاربرد دارد.

صنعت نفت و گاز

مایعات حفاری: در مایعات حفاری نفت و گاز به عنوان غلیظ کننده و معلق کننده برای حمل مواد جامد و جلوگیری از ته نشینی استفاده می شود.
افزایش بازده استخراج: در فرآیندهای ازدیاد برداشت نفت (EOR) برای بهبود جریان سیال در مخازن نفتی کاربرد دارد.

صنعت شوینده ها

غلیظ کننده شوینده ها: در مایعات ظرفشویی، شوینده های لباس و پاک کننده های سطوح برای ایجاد قوام و بهبود عملکرد محصول استفاده می شود.
پایدارکننده: در شوینده های مایع برای جلوگیری از جدایی اجزا و افزایش ماندگاری کاربرد دارد.

صنعت کشاورزی

آفتکش ها و کودها: در فرمولاسیون آفت کش ها، علف کش ها و کودهای مایع به عنوان معلق کننده و غلیظ کننده برای بهبود پخش و چسبندگی روی گیاهان استفاده می شود.
هیدروژل های کشاورزی: در هیدروژل ها برای حفظ رطوبت خاک و بهبود رشد گیاهان کاربرد دارد.

صنعت رنگ و پوشش

غلیظ کننده رنگ ها: در رنگ های پایه آب و پوشش های صنعتی برای تنظیم ویسکوزیته و جلوگیری از شره کردن استفاده می شود.
پایدارکننده رنگ: از ته نشینی پیگمنت ها در قوطی های رنگ جلوگیری می کند.

صنعت کاغذسازی

بهبود بافت کاغذ: در فرآیند تولید کاغذ برای بهبود پخش مواد و افزایش استحکام کاغذ استفاده می شود.
پوشش کاغذ: در پوشش های کاغذی برای ایجاد سطح صاف و یکنواخت کاربرد دارد.

سایر کاربردها

صنعت نساجی: در چاپ پارچه و رنگرزی برای تنظیم ویسکوزیته خمیر چاپ و بهبود پخش رنگ استفاده می شود.
محصولات صنعتی: در چسب ها، جوهرهای چاپ و مواد پاک کننده صنعتی به عنوان غلیظ کننده و پایدارکننده کاربرد دارد.
آرایش صحنه ای: در محصولات آرایشی صحنه ای (مانند گریم تئاتر) برای ایجاد بافت های خاص استفاده می شود.

صمغ زانتان چگونه ساخته می شود؟

صمغ زانتان نوعی کربوهیدرات پیچیده به نام پلی ساکارید است. از نوعی باکتری، Xanthomonas campestris، از طریق همان فرآیندی که مسئول غذاهایی مانند شراب، پنیر، ماست و خیار شور است، تخمیر ساخته شده است.

از طریق یک فرآیند کنترل شده و در مقیاس بزرگ، این نوع خاص از باکتری رشد می کند و قندهای تغذیه شده را “می خورد” و در نتیجه صمغ زانتان تولید می شود. منابع این قندها ممکن است شامل ذرت، گندم، برنج یا شکر باشد.

به گفته آندرس آیستا، متخصص تغذیه و مدیر عامل اصلی Planos Nutrition مستقر در تامپا، فلوریدا، صمغ زانتان خام یک ماده خشک است، بنابراین جامد، خشک می‌شود و سپس به ترکیب نهایی که می تواند در غذاها استفاده شود، خالص می شود.

زانتان گام برای پوست

زانتان گام (Xanthan Gum) در محصولات مراقبت از پوست به عنوان یک غلظت دهنده، امولسیون کننده و تثبیت کننده استفاده می شود. این ماده می تواند به محصولات بافت مطلوبی دهد، آنها را پایدارتر کند و کمک کند تا ترکیبات آبی و روغنی بهتر با هم مخلوط شوند. در اینجا چند نکته در مورد استفاده از زانتان گام برای پوست بیان می کنم:

تثبیت فرمولاسیون: زانتانگام می تواند از جدا شدن اجزای محصول جلوگیری کند و ثبات بیشتری به کرم ها، لوسیون ها و سرم ها بدهد.

افزایش غلظت: به عنوان یک عامل غلظت دهنده، به محصولات حالتی خامه ای و نرم می دهد که می تواند تجربه استفاده از آنها را بهبود بخشد.

بهبود پخش پذیری: کمک می کند تا محصول بهتر روی پوست پخش شود، که می تواند به جذب بهتر مواد فعال کمک کند.
سازگاری با پوست های حساس: به طور کلی به عنوان یک ماده غیر حساسیت زا شناخته می شود، اما همیشه بستگی به فرد دارد.

معمولاً به مقادیر کمی از زانتان گام نیاز است تا اثرات مطلوب حاصل شود. استفاده بیش از حد می تواند منجر به تغییر نامطلوب در بافت محصول شود. اگرچه نادر است، برخی افراد ممکن است به زانتان گام حساسیت داشته باشند. همیشه انجام یک تست پچ قبل از استفاده گسترده از یک محصول جدید توصیه می شود.

زانتان گام معمولاً با دیگر مواد افزودنی مانند گلیسیرین یا آلوئه ورا ترکیب می شود تا بافت نهایی محصول بهینه شود. مشکلات پوستی ناشی از زانتان گام به ندرت گزارش شده اند. اما اگر پوست بسیار حساس یا آلرژیک داشته باشید، ممکن است واکنش هایی مانند قرمزی، خارش یا جوش را تجربه کنید.

در نهایت، زانتان گام به عنوان یک ماده کمکی در محصولات مراقبت از پوست مفید است، اما توجه به فرمول کلی محصول و نیازهای پوستی خاص شما بسیار مهم است. اگر پوست حساس یا شرایط خاص پوستی دارید، مشورت با یک متخصص پوست می تواند مفید باشد.

زانتان گام دارویی

زانتان گام (Xanthan Gum) عمدتاً در صنایع غذایی و آرایشی به عنوان یک غلظت دهنده، امولسیون کننده و تثبیت کننده استفاده می شود، اما کاربردهایی نیز در صنعت دارویی دارد. در داروسازی، می تواند به دلایل زیر استفاده شود:

کاربردها در داروسازی:
غلظت دهنده و تثبیت کننده: برای افزایش ویسکوزیته (غلظت) فرمولاسیون های دارویی مانند سوسپانسیون ها، امولسیون ها و ژل ها استفاده می شود. این کار به پایداری بیشتر دارو کمک می کند و از جداشدن اجزای فرمول جلوگیری می کند.

بهبود پایداری: در محصولاتی مانند شربت ها، قطره های چشمی و قطره های بینی، به حفظ همگنی و پایداری فرمولاسیون کمک می کند.

کنترل آزادسازی دارو: در برخی موارد، می تواند به عنوان یک ماده کمکی در سامانه های دارو رسانی کنترل شده استفاده شود تا آزادسازی دارو را کنترل کند.

افزایش قابلیت استفاده: با بهبود بافت داروهای تزریقی، ژل ها و کرم ها، می تواند تجربه استفاده از دارو را بهبود بخشد.

در فرمولاسیون های دارویی، میزان استفاده از زانتان گام به دقت تنظیم می شود تا از ایجاد بافت های نامطلوب یا عوارض جانبی جلوگیری شود. باید با سایر مواد در فرمولاسیون دارویی سازگار باشد تا بهترین نتیجه حاصل شود.

در مقادیر مورد استفاده در صنایع غذایی و آرایشی به عنوان ایمن شناخته شده است، اما در مصارف دارویی، به خصوص در محصولاتی که ممکن است به مقادیر بیشتری استفاده شوند، بررسی های ایمنی بیشتری نیاز است.

زانتان گام یک پلی ساکارید طبیعی است که عمدتاً در صنایع غذایی به عنوان یک عامل غلیظ کننده، تثبیت کننده و امولسیون کننده استفاده می شود. در اینجا برخی از کاربردهای اصلی آن را ذکر می کنم:

غلیظ کننده: می تواند بافت مایعات را بهبود بخشد و غلظت آنها را افزایش دهد، به عنوان مثال در سس ها، سوپ ها و نوشیدنی ها.

تثبیت کننده: این ماده به پایداری امولسیون ها کمک می کند، مانند مخلوط های روغن و آب در محصولاتی مانند سس سالاد یا مایونز.

امولسیون کننده: به ترکیب و حفظ ترکیبات ناهمگن کمک می کند، مثلاً در تولید بستنی یا دسرها.

جلوگیری از جداشدن مواد: به عنوان مثال، در محصولاتی مانند کچاپ یا خمیر دندان، از جدا شدن مواد جامد از مایعات جلوگیری می کند.

بهبود بافت: در نانوایی، می تواند به بهبود بافت نان های بدون گلوتن کمک کند و به عنوان جایگزینی برای گلوتن استفاده شود.

حفظ تازگی: می تواند به حفظ تازگی محصولات غذایی کمک کند زیرا به کاهش اثرات اکسیداسیون و رشد میکروبی کمک می کند.

زانتان گام از تخمیر قندها توسط باکتری Xanthomonas campestris به دست می آید و به دلیل خواص فیزیکوشیمیایی منحصر به فردش در طیف وسیعی از محصولات غذایی استفاده می شود. این ماده همچنین به دلیل سازگاری با انواع مختلف مواد غذایی و شرایط مختلف pH و دما، بسیار محبوب است.

زانتان گام صنعتی

از زانتان گام Xanthan gum در صنایع رنگ و رزین و حفاری چاه نفت برای تنظیم رئولوژی محیط به کار می رود. همچنین به آب در گل حفاری اضافه می شود تا باعث سهولت رانده شدن قطعات کنده شده توسط دستگاه حفاری شود. گل حفاری به دلیل داشتن شرایط خاصی که دارد، باید خواص رئولوژیکی داشته باشد.

کاربردهای صنعتی زیادی از آن وجود دارد، از جمله موارد زیر:

• رنگ و جوهر: می تواند به جلوگیری از ته نشین شدن رنگدانه در رنگ ها و جوهرها کمک کند.
• چاپ پارچه: به عنوان عامل قوام دهنده برای رنگ مورد استفاده در چاپ استفاده می شود.
• مصالح ساختمانی: در بتن و دوغاب برای کنترل نفوذ آب و کارایی و چسبندگی این مصالح استفاده می شود.
• کشاورزی: ​​در کودها و علف کش ها به عنوان تثبیت کننده و کنترل انتشار مواد موثره استفاده می شود.

آیا صمغ زانتان در غذاهایی که به عنوان ارگانیک، گیاهی، حلال یا کوشر به بازار عرضه می شوند قابل استفاده است؟
آره. برنامه ملی ارگانیک وزارت کشاورزی ایالات متحده، آن را در فهرست ملی برای استفاده در فرآوری ارگانیک در ایالات متحده فهرست می کند.

آیا صمغ زانتان فاقد گلوتن است؟

آره. در واقع، در بسیاری از غذاهای بدون گلوتن برای ایجاد بافت و سوسپانسیونی که گلوتن اغلب ایجاد می کند استفاده می شود.

چرا صمغ زانتان در غذاها و نوشیدنی ها ضروری است؟

باعث غلیظ شدن و تعلیق می شود. به عنوان مثال، در یک سس سالاد حاوی ادویه جات، به تعلیق ادویه ها و همچنین حفظ بافت صاف و یکدست کمک می کند.

چه مقدار صمغ زانتان در غذاها و نوشیدنی ها استفاده می شود؟
مقدار کمی از آن بسیار تاثیرگذار است. معمولاً غلظت حدود 0.3٪ یا کمتر در غذاها و نوشیدنی ها وجود دارد. مانند بسیاری از افزودنی های غذایی دیگر، تنها مقداری از آن مورد نیاز برای دستیابی به عملکرد فن آوری مطلوب در یک غذا استفاده می شود.

از آنجایی که از نظر ساختار شبیه به الیاف است، مصرف مقادیر زیاد آن می تواند اثر ملین داشته باشد. اگر فردی مقادیر زیادی از هر فیبر را مصرف کند، احتمالاً عوارض جانبی مانند گاز و نفخ را تجربه خواهد کرد. خبر خوب این است که در مقادیر کم در محصولات غذایی کمتر از 0.3٪ در بیشتر موارد استفاده می شود که عوارض جانبی آن بعید است.

روش استفاده از صمغ زانتان

استفاده از صمغ زانتان در محصولات غذایی به دلیل خواص غلیظ کنندگی و تثبیت کنندگی آن بسیار معمول است. در اینجا روش های کلی برای استفاده از زانتان گام آورده شده است:

1. آماده سازی محلول:
آب: زانتان گام را در آب سرد بریزید. اگر آب گرم یا داغ استفاده کنید، ممکن است توده هایی تشکیل شود که دشوار است از بین بروند. به آرامی و در حالی که مخلوط می کنید، پودر را اضافه کنید.
مخلوط کردن: با یک مخلوط کن دستی یا مخلوط کن برقی، محلول را خوب هم بزنید تا هیچ توده ای باقی نماند. به سرعت به آب متصل می شود و غلظت پیدا می کند.

2. مقدار استفاده:
کم بودن بهتر است: معمولاً مقدار کمی از آن (مثلاً 0.1% تا 0.5% از وزن محصول نهایی) کافی است. بیش از حد استفاده کردن می تواند بافت نامطلوبی ایجاد کند.

3. استفاده در غذاهای مختلف:
سس ها و درسینگ ها: به غلیظ شدن و پایداری سس ها کمک می کند. آن را به مرور و با مخلوط کردن به سس اضافه کنید.
دسرها و پودینگ ها: برای دسرهای مایع یا پودینگ ها، زانتان گام می تواند به تثبیت و غلیظ کردن کمک کند.
نوشیدنی ها: در نوشیدنی ها می تواند از جداشدن مواد استفاده شده جلوگیری کند.
نانوایی: در محصولات بدون گلوتن، به عنوان جایگزین گلوتن برای بهبود بافت استفاده می شود.

4. نکات کلی:
ترکیب با دیگر مواد: آن را می توان با دیگر عوامل تثبیت کننده یا غلیظ کننده مانند گوار گام یا لوکاست بین گام ترکیب کرد تا بهترین نتیجه حاصل شود.
اضافه کردن در مراحل آخر: در بعضی موارد، بهتر است در مراحل آخر پخت یا تهیه غذا اضافه شود تا خواصش بهتر حفظ شود.
تست و تنظیم: از آنجایی که مقدار بهینه استفاده از زانتان گام می تواند بسته به محصول متفاوت باشد، تست کردن و تنظیم مقدار استفاده شده ضروری است.

با دقت به این نکات، می توانید از آن برای بهبود کیفیت محصولات غذایی خود استفاده کنید.

عوارض زانتان گام

زانتان گام (Xanthan Gum) به طور کلی به عنوان یک ماده غذایی ایمن شناخته شده است و توسط سازمان های نظارتی مانند FDA (سازمان غذا و داروی ایالات متحده) برای استفاده در غذاها تأیید شده است. با این حال، همانند هر ماده ای، ممکن است برخی افراد به آن واکنش های نامطلوب نشان دهند. در اینجا به برخی از عوارض زانتانگام اشاره می کنم:

مشکلات گوارشی: برخی افراد ممکن است هنگام مصرف مقادیر زیاد، به ویژه اگر به سرعت مصرف شود، دچار نفخ، گاز معده، اسهال یا یبوست شوند. این اثرات عمدتاً به دلیل توانایی در جذب آب و ایجاد حجم در روده است.

حساسیت ها: اگرچه نادر است، اما برخی افراد ممکن است به آن حساسیت داشته باشند یا واکنش های آلرژیک نشان دهند. علائم ممکن است شامل کهیر، خارش، تورم یا مشکلات تنفسی باشد.

تداخلات دارویی: می تواند جذب برخی داروها را تحت تأثیر قرار دهد زیرا با افزایش حجم غذایی در روده ممکن است جذب برخی مواد را کاهش دهد. این موضوع به ویژه برای افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند می تواند مهم باشد.

سندروم روده تحریک پذیر (IBS): افراد مبتلا به IBS ممکن است به مقادیر بالای این ماده حساس باشند، زیرا این ماده می تواند علائم را تشدید کند.

تأثیر بر قند خون: برخی مطالعات نشان داده اند که می تواند جذب گلوکز را کاهش دهد که می تواند برای افراد دیابتی یا کسانی که به دقت قند خون خود را کنترل می کنند، مفید باشد. اما این تأثیر می تواند در برخی موارد به عنوان یک عارضه جانبی در نظر گرفته شود.

توجه داشته باشید که این عوارض برای اکثریت افراد شایع نیستند و بسیاری از مردم می توانند بدون مشکل زانتان گام را مصرف کنند. اگر نگرانی های خاصی در مورد مصرف آن یا هر ماده غذایی دیگری دارید، بهتر است با یک متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید.

جایگزین زانتان گام

زانتان گام به عنوان یک غلظت دهنده، امولسیون کننده و تثبیت کننده در مواد غذایی، محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. جایگزین های ممکن عبارتند از:

گوار گام: یکی از محبوب ترین جایگزین ها که از دانه های گیاه گوار به دست می آید. گوار گام نیز به عنوان یک غلظت دهنده و تثبیت کننده استفاده می شود و می تواند بافت مشابهی به محصولات بدهد.

لوکاست بین گام (Locust Bean Gum): از دانه های درخت کاروب استخراج می شود و به عنوان غلظت دهنده و تثبیت کننده در انواع محصولات غذایی و آرایشی استفاده می شود. این گام ممکن است نیاز به ترکیب با ژلاتین یا کاراگینان برای بهبود عملکرد داشته باشد.

کاراگینان: از جلبک های دریایی به دست می آید و به عنوان یک غلظت دهنده، امولسیون کننده و ژل ساز در صنایع غذایی و آرایشی استفاده می شود. کاراگینان می تواند بافت های مختلفی ایجاد کند بسته به نوع و مقدار مورد استفاده.

پکتین: یک پلی ساکارید که به طور طبیعی در دیواره های سلولی میوه ها وجود دارد. پکتین بیشتر به عنوان ژل ساز در مرباها و ژله ها استفاده می شود اما می تواند به عنوان غلظت دهنده هم به کار رود.

آگار: از جلبک های دریایی قرمز گرفته می شود و به عنوان یک ژل ساز قوی استفاده می شود. آگار می تواند برای ایجاد بافت های مشابه با زانتان گام در محصولات مختلف استفاده شود.

سلولز (مانند CMC یا سدیم کربوکسی متیل سلولز): این مواد به عنوان غلظت دهنده و تثبیت کننده در صنایع غذایی و آرایشی استفاده می شوند. CMC می تواند به محصولات بافت و غلظت مناسبی بدهد.

تارا گام: از دانه های درخت تارا به دست می آید و خواص غلظت دهنده و تثبیت کننده دارد. این ماده می تواند به عنوان جایگزین در برخی فرمولاسیون ها استفاده شود.

هر یک از این جایگزین ها ممکن است نیاز به تنظیم دوز و شرایط مخلوط کردن داشته باشند تا بهترین نتیجه حاصل شود. همچنین، برخی از آنها ممکن است خواص متفاوتی در زمینه بافت، مقاومت در برابر دما یا pH داشته باشند که باید در نظر گرفته شود.

صمغ زانتان از کجا بخریم

برای خرید زانتان گام فوفنگ می توانید با شرکت آرکا شیمی گستر سپیدار وارد کننده مواد اولیه دارویی آرایشی و بهداشتی با شماره های 02182801442 و 09026715830 در تماس باشید.