پروپیلن اکسید Propylene oxide با فرمول مولکولی C₃H₆O که با نام متیل اتیلن اکسید نیز شناخته می شود، مایعی فرار، بی رنگ و قابل اشتعال با بوی مشخصی شبیه اتر است. این ماده که برای خواص شیمیایی عالی آن شناخته می شود، یک ماده شیمیایی بسیار واکنش پذیر است که به عنوان ماده اولیه برای تولید بسیاری از مواد تجاری استفاده می شود.
پروپیلن اکساید به عنوان واسطه ای برای پلی ال های پلی اتر استفاده می شود که در ساخت پلی یورتان ها کاربرد دارد. پلی یورتان ها را می توان طوری تهیه کرد که دارای طیف وسیعی از ویژگی های سختی، سختی و چگالی باشد.
بیشتر بخوانید: زینک اکساید چیست و چه کاربردی دارد؟
پروپیلن اکسید (Propylene Oxide) که به دلیل واکنش پذیری بالا و خواص شیمیایی منحصر به فرد، کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارد. در ادامه، تمامی کاربردهای مهم پروپیلن اکسید به صورت خلاصه و جامع ارائه شده است.
ماده اولیه اصلی برای تولید فوم های پلی اورتان (PU) که در ساخت تشک، مبلمان، عایق های حرارتی و صوتی، صندلی های خودرو و سایر محصولات فومی استفاده می شود.
پروپیلن اکسید در واکنش با آب به پروپیلن گلیکول تبدیل می شود که در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی (به عنوان مرطوب کننده، حلال و نگهدارنده) کاربرد دارد.
این مشتقات در تولید رزین ها، پلاستیک ها، حلال ها و محصولات آرایشی استفاده می شوند.
به عنوان ماده اولیه در سنتز ترکیبات شیمیایی مانند گلیکول اترها که در تولید رنگ ها، پوشش ها، جوهرها و پاک کننده های صنعتی استفاده می شوند.
در تولید رزین های خاص برای کاربردهای صنعتی مانند چسب ها، پوشش ها و کامپوزیت ها.
در تولید مواد شیمیایی برای تصفیه و فرآوری نفت و گاز، از جمله حذف سولفید هیدروژن (H₂S) از جریان های گازی.
استرلیزه کننده و ضدعفونی کننده:
پروپیلن اکسید به عنوان یک عامل استریل کننده برای تجهیزات کشاورزی، مواد غذایی خشک (مانند آجیل و ادویه ها) و بسته بندی ها استفاده می شود.
به دلیل خاصیت ضدمیکروبی، در کنترل آفات و میکروب ها در محصولات کشاورزی کاربرد دارد.
مشتقات پروپیلن اکسید (مانند پروپیلن گلیکول) در تولید کرم ها، لوسیون ها، شامپوها و سایر محصولات مراقبت از پوست و مو به عنوان مرطوب کننده و حلال استفاده می شوند.
در تولید برخی داروها و فرمولاسیون های دارویی به عنوان حلال یا ماده واسطه.
در سنتز سورفکتانت ها و مواد فعال سطحی برای شوینده ها و پاک کننده ها.
در تولید مواد شیمیایی برای رنگرزی و تکمیل پارچه ها.
در فرمولاسیون چسب های پلی اورتانی و درزگیرهای صنعتی.
پروپیلن اکسید به دلیل واکنش پذیری بالا در آزمایشگاه های شیمیایی برای سنتز ترکیبات جدید و تحقیقات پلیمری استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: پروپیلن گلیکول در عطر چه کاربردی دارد؟
| نقطه اشتعال | -35 درجه فارنهایت |
| نقطه جوش | 95 درجه فارنهایت |
| چگالی | 6.9 پوند/گال |
| جرم مولی | 58.07914 g/mol |
تولید صنعتی پروپیلن اکسید Propylene oxide از پروپیلن و با دو روش کلی است، یکی شامل هیدروکلره و دیگری شامل اکسیداسیون است. در سال 2005، حدود نیمی از تولید جهانی از طریق فناوری کلروهیدرین و نیمی از طریق مسیرهای اکسیداسیون بود.
بیشتر بخوانید: پروپیلن گلیکول در الکل چه کاربردی دارد؟
پروپیلن اکساید عمدتاً با تانکر و واگن ریلی در ظروف اختصاصی ساخته شده از آن حمل می شود. فولاد ضد زنگ و مجهز به پوشش نیتروژن که باعث جلوگیری از آتش سوزی می شود. دما در طول نگهداری و حمل و نقل نباید بیش از 86 درجه فارنهایت / 30 درجه سانتیگراد باشد.
در هنگام بارگیری و تخلیه باید اقدامات احتیاطی انجام شود و همه اپراتورها باید از تجهیزات حفاظت فردی استفاده کنند. مخازن ذخیره سازی باید تمیز، خشک و عاری از زنگ زدگی باشد. از نور مستقیم خورشید، منابع اشتعال یا سایر منابع گرما دور باشد و از طریق یک سیستم تصفیه بخار مناسب کنترل شود.
بیشتر بخوانید: پروپیلن گلیکول برای مو
پروپیلن اکسید Propylene oxide در صورت بلعیدن مضر، در تماس با پوست و استنشاق سمی است. برای چشم ها و دستگاه تنفسی تحریک کننده است، این ماده ممکن است به دلیل گرما یا آلودگی زیاد پلیمریزه شود (خود واکنشی) که منجر به پارگی و انفجار ظروف می شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شرکت آرکا شیمی گستر سپیدار وارد کننده مواد اولیه دارویی آرایشی و بهداشتی با شماره های 02182801442 و 09026715830 در تماس باشید.
سوالات متداول
1. پروپیلن اکسید چیست؟
پروپیلن اکسید یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C3H6O است که به صورت مایع بی رنگ و فرار با بوی ملایم اتر تولید می شود. این ماده به عنوان واسطه شیمیایی در تولید پلی اورتان، پروپیلن گلیکول و سایر مواد شیمیایی استفاده می شود. بسیار اشتعال پذیر و سمی است و باید با احتیاط استفاده شود. در صنایع پلاستیک و آرایشی کاربرد گسترده ای دارد.
2. پروپیلن اکسید چگونه تولید می شود؟
پروپیلن اکسید عمدتاً از طریق فرآیند کلریدرین یا اکسیداسیون پروپیلن با پراکسید هیدروژن تولید می شود. فرآیند HPPO (هیدروژن پراکسید به پروپیلن اکسید) به دلیل سازگاری با محیط زیست محبوب تر است. بازده این فرآیندها معمولاً بین 80-90% است. محصولات جانبی مانند کلریدها در روش های قدیمی تر نیاز به مدیریت دارند.
3. کاربردهای اصلی پروپیلن اکسید چیست؟
پروپیلن اکسید در تولید فوم های پلی اورتان (برای مبلمان و خودرو)، پروپیلن گلیکول (در ضدیخ و آرایشی) و گلیکول اترها استفاده می شود. همچنین در ضدعفونی کننده های کشاورزی و صنایع شیمیایی کاربرد دارد. حدود 60-70% آن در پلی اورتان مصرف می شود. این ماده در تولید پلاستیک های زیست تخریب پذیر نیز نقش دارد.
4. چرا پروپیلن اکسید سمی است؟
پروپیلن اکسید به دلیل واکنش پذیری بالا و تحریک کنندگی برای پوست، چشم و سیستم تنفسی سمی است. تماس طولانی مدت ممکن است باعث التهاب یا آسیب به اندام ها شود و به عنوان ماده بالقوه سرطان زا شناخته می شود. استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند دستکش و ماسک ضروری است. در صورت تماس، باید فوراً با آب شستشو داده شود.
5. چگونه پروپیلن اکسید در محصولات آرایشی استفاده می شود؟
پروپیلن اکسید به طور غیرمستقیم در تولید پروپیلن گلیکول، یک ماده مرطوب کننده در محصولات آرایشی مانند کرم ها و لوسیون ها، استفاده می شود. خود پروپیلن اکسید به دلیل سمیت مستقیماً در فرمولاسیون آرایشی به کار نمی رود. محصولات نهایی باید تحت استانداردهای ایمنی آزمایش شوند. انتخاب مواد اولیه با خلوص بالا ضروری است.
6. تفاوت پروپیلن اکسید و اتیلن اکسید چیست؟
پروپیلن اکسید و اتیلن اکسید هر دو اپوکسید هستند، اما پروپیلن اکسید یک اتم کربن بیشتر دارد (C3H6O در مقابل C2H4O). پروپیلن اکسید بیشتر در پلی اورتان و پروپیلن گلیکول استفاده می شود، در حالی که اتیلن اکسید برای استریل سازی و تولید اتیلن گلیکول کاربرد دارد. هر دو سمی و اشتعال پذیر هستند. انتخاب آنها به محصول نهایی بستگی دارد.
7. آیا جایگزینی برای پروپیلن اکسید وجود دارد؟
جایگزین های پروپیلن اکسید شامل مواد اولیه زیستی برای تولید پلی اورتان یا گلیکول ها هستند، اما هنوز به طور گسترده استفاده نمی شوند. روش های تولید سبزتر مانند استفاده از دی اکسید کربن در حال توسعه هستند. این جایگزین ها هزینه بالاتر و کارایی متفاوتی دارند. انتخاب جایگزین به کاربرد و هزینه بستگی دارد.
8. چگونه پروپیلن اکسید ذخیره می شود؟
پروپیلن اکسید باید در ظروف دربسته، در محیط خنک، خشک و دور از منابع گرما یا جرقه ذخیره شود. مخازن استیل ضد زنگ یا ظروف مخصوص برای جلوگیری از نشت استفاده می شوند. تهویه مناسب و نظارت بر دما ضروری است. برچسب گذاری و رعایت استانداردهای ایمنی الزامی است.
