هیدروکسی اتیل سلولز (HEC) یک پلیمر غیر یونی محلول در آب است که از طریق اصلاح شیمیایی سلولز تولید می شود. این ماده به دلیل خواص غلیظ کنندگی، پایدارکنندگی و تشکیل فیلم، به طور گسترده در صنایع آرایشی، دارویی و غذایی استفاده می شود. HEC در فرمولاسیون هایی مانند ژل ها، کرم ها و امولسیون ها به عنوان عامل کنترل ویسکوزیته و بهبود بافت محصول کاربرد دارد. همچنین، زیست سازگاری و ایمنی بالای آن، این پلیمر را به گزینه ای محبوب در محصولات حساس تبدیل کرده است.
هیدروکسی اتیل سلولز (Hydroxyethyl Cellulose یا به اختصار HEC) یک پلیمر سلولزی مشتق شده است که از طریق اتیله کردن سلولز با اکسید اتیلن تولید می شود. این ماده به دلیل خواص ویژه اش در بسیاری از صنایع کاربرد دارد.
HEC یا هیدروکسی اتیل سلولز Hydroxyethyl cellulose با فرمول شیمیایی (C2H6O2)n یک ترکیب شیمیایی است. جرم مولی آن متغیر می باشد. این ماده یکی از غلظت دهنده های سلولزی از خانواده اتر سلولزها است.
یک پلیمر غیر یونی و محلول در آب است. به عنوان ماده ای ضخیم کننده برای فرمولاسیون های آرایشی بهداشتی و مراقبت های شخصی مورد استفاده قرار می گیرد. جهت افزایش ویسکوزیته و غلظت دهندگی در صنایع مختلف از جمله رنگ و رزین، چسب ، ارایشی و بهداشتی و … استفاده می شود.
صنایع آرایشی و بهداشتی:
در کرم ها، لوسیون ها، شامپوها و نرم کننده ها به عنوان ضخیم کننده، تثبیت کننده و امولسیفایر استفاده می شود.
بهبود حس تماس با پوست و افزایش پایداری محصول.
صنایع دارویی:
در تولید داروها به عنوان ماده کمکی برای فرمولاسیون ژل ها، کرم ها، و محلول های چشمی.
به عنوان یک عامل کنترل کننده رهایش دارو.
صنایع تولید رنگ:
به عنوان ضخیم کننده در رنگ های پایه آب برای بهبود کاربرد و پایداری رنگ.
افزایش ویسکوزیته رنگ ها برای جلوگیری از چکه کردن و بهبود پراکندگی پیگمنت ها.
صنایع کاغذ و نساجی:
در تولید کاغذ برای بهبود کیفیت سطح و استحکام کاغذ.
در رنگرزی و چاپ نساجی برای کنترل ویسکوزیته و بهبود پذیرش رنگ.
ساخت و ساز:
در ملات ها و گچ ها برای بهبود خواص فیزیکی مانند کارایی، چسبندگی و کاهش نشست.
صنایع غذایی:
اگرچه کمتر رایج است، اما به عنوان ضخیم کننده و تثبیت کننده در برخی محصولات غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.
هیدروکسی اتیل سلولز به طور کلی بی خطر تلقی می شود اما باید از تماس مستقیم با چشم و پوست جلوگیری شود، به ویژه در فرم های پودری. در موارد استفاده صنعتی، رعایت اقدامات ایمنی مانند استفاده از دستکش و عینک محافظ توصیه می شود.
هیدروکسی اتیل سلولز (HEC) در داروسازی کاربردهای متنوعی دارد که از خواص فیزیکی و شیمیایی آن ناشی می شود. در ادامه به برخی از این کاربردها اشاره می کنم:
فرمولاسیون ژل و کرم:
HEC به عنوان یک ضخیم کننده و تشکیل دهنده ژل در تولید ژل ها و کرم های دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. این خاصیت به بهبود بافت و حس لمسی محصولات کمک می کند و همچنین در تنظیم رهایش دارو موثر است.
محلول های چشمی:
در محلول های چشمی، HEC به عنوان یک عامل ضخیم کننده و مرطوب کننده به کار می رود. این ماده به ایجاد یک لایه محافظ بر روی سطح چشم کمک می کند که می تواند به کاهش ناراحتی و افزایش زمان تماس دارو با چشم منجر شود.
سوسپانسیون ها و امولسیون ها:
به عنوان یک عامل تثبیت کننده و ضخیم کننده در سوسپانسیون ها و امولسیون های دارویی استفاده می شود که به پایداری فیزیکی این فرمولاسیون ها کمک می کند.
کنترل رهایش دارو:
HEC می تواند به کنترل رهایش دارو از ماتریس های دارویی کمک کند، به خصوص در فرمولاسیون هایی که نیاز به رهایش طولانی مدت دارند. این ماده می تواند سرعت رهایش دارو را تنظیم کند، بنابراین دوز مصرفی می تواند کاهش یابد و مدت زمان اثر دارو افزایش یابد.
قرص ها و کپسول ها:
در فرمولاسیون قرص ها و کپسول ها، HEC می تواند به عنوان یک ماده کمکی برای افزایش چسبندگی، بهبود بافت و کنترل رهایش دارو استفاده شود.
پوشش ها:
به عنوان جزئی از پوشش های قرص برای افزایش پایداری دارو، بهبود ظاهر و حفاظت از محتویات دارویی در برابر عوامل محیطی استفاده می شود.
محلول های دهانی و حلقی:
در محلول هایی که برای دهان یا حلق تجویز می شوند، HEC می تواند به بهبود چسبندگی دارو به مخاط و افزایش زمان تماس دارو با محل تأثیر کمک کند.
HEC در استفاده از آن باید به مقدار و غلظت توجه داشت تا از تحریک پوست یا چشم جلوگیری شود. در فرمولاسیون های دارویی، مقدار و نوع HEC باید با توجه به نیازهای خاص دارویی و مشخصات فیزیکی شیمیایی محصول نهایی انتخاب شود.
محلول پذیری: در آب سرد و گرم قابل حل است، اما در حلال های آلی نامحلول است.
تشکیل ژل: توانایی تشکیل ژل های شفاف در غلظت های بالا.
پایداری: در مقابل pH طیف وسیعی پایدار است و مقاومت خوبی در برابر اکسیداسیون دارد.
ویسکوزیته: به عنوان یک ضخیم کننده عمل می کند، ویسکوزیته محلول ها را افزایش می دهد.
سازگاری: با بسیاری از سیستم های شیمیایی سازگار است.
افزایش و قوام غلظت دهنده: این مواد با افزایش ویسکوزیته باعث کاربرد راحت تر و عدم شره ملات، چسب و رنگ می شود.
افزایش open time: غلظت دهنده های سلولزی به ویژه این ماده زمان باز ملات را بالاتر می برد. فرصت بیشتری برای اجرای کار به کاربر می دهند.
نگهداری و حفظ آب: یکی از مهم ترین نقش های غلظت دهنده های سلولزی، جذب و حفظ اب موجود در محصول است .به گیرش کامل چسب یا ملات کمک خواهد کرد. از این طریق باعث افزایش مقاومت فشاری و استحکام و در نتیجه بهبود کیفیت محصول خواهد شد.
غلظت دهنده سلولزی شامل انواع زیر می باشند:
استفاده از این غلظت دهنده ها در فرمولاسیون اهمیت بیشتری نسبت به سایر افزودنی ها دارد. نقش به سزایی در افزایش کیفیت نهایی محصول ایفا می کنند.
جایگزین های هیدروکسی اتیل سلولز (HEC) در کاربردهای مختلف می تواند شامل موارد زیر باشد:
هیدروکسی پروپیل سلولز (HPC): این ماده به عنوان ضخیم کننده، امولسیون کننده، و پایدارکننده در صنایع دارویی، غذایی و آرایشی استفاده می شود. خواص حلالیت و پایداری آن مشابه با HEC است.
هیدروکسی پروپیل متیل سلولز (HPMC): یکی از جایگزین های معمول برای HEC در کاربردهایی مانند ساخت و ساز، صنایع غذایی، و دارویی است. HPMC به دلیل خواص ضخیم کنندگی، فیلم سازی و امولسیون کنندگی اش شناخته شده است.
کربومر: در محصولات آرایشی و بهداشتی به عنوان ضخیم کننده و ژل ساز استفاده می شود. کربومر می تواند یک جایگزین خوب برای HEC در برخی فرمولاسیون ها باشد، البته باید توجه داشت که ممکن است pH و نیاز به خنثی سازی متفاوت باشد.
پلی وینیل الکل (PVA): در برخی کاربردهای صنعتی و همچنین در صنایع پوششی و چسب به عنوان ضخیم کننده و چسبنده استفاده می شود. PVA می تواند در برخی موارد جایگزین مناسبی باشد، هرچند باید خواص فیزیکی و شیمیایی آن با کاربرد مورد نظر مطابقت داده شود.
زانتان گام: به ویژه در صنایع غذایی و آرایشی به عنوان ضخیم کننده و پایدارکننده استفاده می شود. گزانتان گام می تواند در برخی فرمولاسیون ها به جای HEC به کار برود، اما باید توجه داشت که رفتار رئولوژیکی آن ممکن است متفاوت باشد.
انتخاب جایگزین مناسب بستگی به کاربرد خاص، خواص مورد نیاز مانند ویسکوزیته، حلالیت، پایداری حرارتی و همچنین ملاحظات اقتصادی و مقرراتی دارد. همیشه توصیه می شود که قبل از تغییر جزئی از فرمولاسیون، آزمایش های لازم انجام شود تا از عملکرد مناسب مطمئن شد.
برای خرید HEC و دریافت اطلاعات بیشتر می توانید با شرکت آرکا شیمی گستر سپیدار وارد کننده مواد اولیه دارویی آرایشی و بهداشتی با شماره های 02182801442 و 09026715830 در تماس باشید.
aminvalipoor –
هیئت مستقل بررسی اجزای آرایشی بهداشتی، هیدروکسی اتیل سلولز را که در لوازم آرایشی استفاده می‌شود، بی‌خطر اعلام کرده است، حتی در مقادیر بسیار بالاتر از آنچه که در معرض قرار گرفتن در معرض طبیعی انسان رخ می‌دهد.