پروپیلن گلیکول و گلیسیرین اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. پروپیلن گلیکول و گلیسیرین الکلی در نگاه اول عملاً یکسان به نظر می رسند. این دو ماده در بسیاری از محصولات مختلف از صنایع شیمیایی، غذایی، آرایشی و بهداشتی تا داروسازی استفاده می شوند. در ادامه به تفاوت گلیسیرین و پروپیلن گلیکول بصورت کامل پرداخته ایم و درصورتی که نیاز به خرید گلیسیرین دارید میتوانید برای ثبت سفارش در واتساپ با ما در ارتباط باشید.
پروپیلن گلیکول (Propylene Glycol) و گلیسیرین (Glycerin) هر دو الکل های پلی هیدروکسی هستند، اما ساختار شیمیایی آنها تفاوت های قابل توجهی دارد:
پروپیلن گلیکول (C₃H₈O₂):
یک دی ال الکل است، به این معنا که دو گروه هیدروکسیل (OH) دارد.
ساختار آن شامل یک زنجیره پروپان با دو گروه هیدروکسیل در موقعیت های 1 و 2 کربن است. به طور دقیق تر، ساختار شیمیایی آن CH₃-CH(OH)-CH₂OH است.
این مولکول به عنوان یک الکل دی هیدریک شناخته می شود.
گلیسیرین (C₃H₈O₃):
یک تری ال است، یعنی سه گروه هیدروکسیل دارد.
ساختار آن شامل یک زنجیره گلیسرول است که هر سه کربن آن به یک گروه هیدروکسیل متصل شده اند. فرمول ساختاری آن CH₂OH-CHOH-CH₂OH است.
به عنوان یک الکل تری هیدریک شناخته می شود.
تفاوت های کلیدی:
تعداد گروههای هیدروکسیل: پروپیلن گلیکول دو گروه هیدروکسیل دارد، در حالی که گلیسیرین سه گروه هیدروکسیل دارد. این تفاوت، گلیسیرین را به یک ماده بسیار مرطوب کننده تر تبدیل می کند زیرا گروه های هیدروکسیل بیشتری برای جذب رطوبت دارد.
ویسکوزیته: گلیسیرین به دلیل وجود گروه های هیدروکسیل بیشتر، ویسکوزیته بالاتری نسبت به پروپیلن گلیکول دارد. این بدان معناست که غلیظ تر و سنگین تر است.
نقطه جوش و انجماد: نقطه جوش و انجماد پروپیلن گلیکول به ترتیب 188.2 درجه سانتی گراد و -59 درجه سانتی گراد است، در حالی که برای گلیسیرین این نقاط به ترتیب 290 درجه سانتی گراد و 17.8 درجه سانتی گراد است. این تفاوت ها نشان دهنده اختلاف در قدرت پیوندهای هیدروژنی و تعاملات مولکولی است.
حلالیت: هر دو در آب به خوبی حل می شوند، اما گلیسیرین به دلیل گروه های هیدروکسیل بیشتر، تمایل بیشتری به جذب و نگهداری آب دارد.
چگالی: گلیسیرین چگالی بالاتری دارد (حدود 1.26 گرم بر میلی لیتر در دمای اتاق) که به دلیل وزن مولکولی بیشتر و تعداد بیشتر گروه های هیدروکسیل است. در حالی که PG چگالی کمتری دارد (حدود 1.04 گرم بر میلی لیتر در دمای اتاق).
نقطه اشتعال: گلیسیرین نقطه اشتعال بالاتری دارد (حدود 160 درجه سانتی گراد) که نشان دهنده کمتر قابل اشتعال بودن آن در مقایسه با PG است که نقطه اشتعالی معادل 99 درجه سانتی گراد دارد.
این تفاوت ها در ساختار شیمیایی، خواص فیزیکی و شیمیایی متمایزی را به این دو ماده می بخشد که به نوبه خود، تأثیر متفاوتی بر کاربردهای آنها در صنایع مختلف، به خصوص در محصولات بهداشتی و آرایشی، دارد.
بیشتر بخوانید: پروپیلن گلیکول برای مو
گلیسیرین و پروپیلن گلیکول هر دو به دلیل خواص مرطوب کنندگی شان در محصولات مراقبت از پوست و مو استفاده می شوند، اما تأثیرات آنها بر هیدراتاسیون (آبرسانی) متفاوت است:
گلیسیرین:
جذب رطوبت: یک ماده بسیار هیگروسکوپیک (جاذب رطوبت) است، به این معنا که می تواند رطوبت را از محیط جذب کند و به پوست یا مو منتقل نماید. این ویژگی باعث می شود که به عنوان یک مرطوب کننده عالی عمل کند.
حفظ رطوبت: با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست یا مو، به حفظ رطوبت موجود کمک می کند. این لایه می تواند از تبخیر آب جلوگیری کرده و به افزایش نرمی و انعطاف پذیری کمک کند.
پوست خشک: برای پوست های خشک بسیار مناسب است زیرا می تواند رطوبت را به خوبی جذب و نگهداری کند.
موها: برای موهای خشک، آسیب دیده یا مجعد که نیاز به هیدراتاسیون دارند، می تواند وز را کاهش دهد و به موها یک توزیع یکنواخت رطوبت بدهد.
هشدار: در محیط های بسیار خشک، ممکن است رطوبت را از پوست یا مو به سمت محیط بکشد، بنابراین بهتر است با مواد مرطوب کننده دیگری ترکیب شود تا از این اثر جلوگیری شود.
پروپیلن گلیکول:
نفوذپذیری: می تواند به لایه های عمیق تر پوست و مو نفوذ کند، که منجر به هیدراتاسیون داخلی می شود. این ماده به عنوان یک حلال هم عمل می کند که می تواند به جذب بهتر مواد دیگر کمک کند.
مرطوب کنندگی: اگرچه مرطوب کننده است، اما توانایی جذب رطوبت از محیط نسبت به Glycerin کمتر است. با این حال، می تواند به حفظ رطوبت در لایه های داخلی کمک کند.
پوست: برای پوست هایی که نیاز به نفوذ عمیقتر مواد مرطوب کننده دارند، می تواند مفید باشد، اما برای افراد با پوست حساس یا مستعد آلرژی ممکن است محرک باشد.
مو: در محصولات مو، می تواند به نرم شدن موها کمک کند و به عنوان یک حلال برای ترکیبات دیگر عمل کند. با این حال، برخی ممکن است به این ماده حساسیت داشته باشند.
Glycerin برای جذب و حفظ رطوبت از محیط بهتر است و یک انتخاب عالی برای پوست های خشک و موهای نیازمند رطوبت است.
پروپیلن گلیکول بیشتر برای نفوذ عمیق و حفظ رطوبت در لایه های داخلی پوست و مو به کار می رود، اما باید مراقب حساسیت های پوستی باشید.
هر دو ماده می توانند به هیدراتاسیون کمک کنند، اما انتخاب بین آنها به نوع پوست یا مو، نیازهای خاص مراقبتی و واکنش های فردی بستگی دارد.
بیشتر بخوانید: پروپیلن گلیکول در محصولات آرایشی
تفاوت اصلی گلیسیرین و پروپیلن گلیکول در ترکیب شیمیایی آن نهفته است. پروپیلن گلیکول حاوی یک اتم اکسیژن بیشتر از گلیسیرین است. گلیسیرین دارای سه گروه هیدروکسیل است، در حالی که پروپیلن گلیکول دارای دو گروه هیدروکسیل است. همچنین چسبناک تر از گلیکول است و نمی توان آن را به راحتی با آب یا الکل مخلوط کرد تا محلول درست شود. گلیسیرین نقطه جوش بالاتری نسبت به گلیکول دارد.
گلیسیرین نسبت به پروپیلن گلیکول چسبناک تر است و ترکیب آن را با آب یا الکل سخت تر می کند.
گلیسیرین یک ماده طبیعی است، در حالی که پروپیلن گلیکول یک مایع مصنوعی است که از پروپیلن اکسید به دست می آید.
پروپیلن گلیکول برای جذب آب اضافی و حفظ رطوبت در برخی داروها، لوازم آرایشی و محصولات غذایی استفاده می شود، در حالی که گلیسیرین به عنوان شیرین کننده در صنایع غذایی، به عنوان یک محیط کشت باکتری، به عنوان یک درمان زخم و سوختگی مورد تایید FDA استفاده می شود.
به دلیل ظاهر مشابه و طعم شیرین، اغلب تفاوت گلیسیرین با پروپیلن گلیکول دشوار است. اما تشخیص تفاوت آنها بسیار مهم است زیرا کاربردهای پروپیلن گلیکول به دلیل رفتار سمی آن محدود است. به طور معمول گلیسیرین می تواند جایگزینی برای پروپیلن گلیکول برای اکثر کاربردها باشد. در حالی که پروپیلن گلیکول به دلیل خاصیت سمی در اکثر موارد نمی تواند جایگزین گلیسیرین شود. پروپیلن گلیکول و گلیسیرین قوام متفاوتی دارند. گلیسیرین بسیار غلیظ تر است و معمولاً طعم شیرین تری دارد.
بیشتر بخوانید: پروپیلن گلیکول در عطرسازی
| ویژگی | گلیسیرین (Glycerin) | پروپیلن گلیکول (PG) | شباهت / تفاوت |
| فرمول شیمیایی | C₃H₈O₃ | C₃H₈O₂ | شباهت: هر دو 3 کربن دارند تفاوت: گلیسیرین 3 گروه OH، PG فقط 2 گروه OH |
| نام IUPAC | Propane-1,2,3-triol | Propane-1,2-diol | تفاوت: گلیسیرین تری اول، PG دی اول |
| جرم مولی (g/mol) | 92.09 | 76.09 | تفاوت**: گلیسیرین سنگین تر |
| حالت فیزیکی (دمای اتاق) | مایع ویسکوز، بی رنگ، شیرین | مایع ویسکوز، بی رنگ، بی بو | شباهت: هر دو مایع ویسکوز و بی رنگ تفاوت: گلیسیرین شیرین، PG بی بو |
| طعم | شیرین (استفاده در غذا) | بی مزه یا کمی تلخ | تفاوت کلیدی |
| بو | بی بو | بی بو | شباهت کامل |
| نقطه جوش (°C) | 290 | 188.2 | تفاوت: گلیسیرین بسیار بالاتر (پایداری حرارتی بیشتر) |
| نقطه انجماد (°C) | 17.8 | 59- | تفاوت: PG ضدیخ قوی تر |
| چگالی (g/cm³ در 20°C) | 1.261 | 1.036 | تفاوت: گلیسیرین چگال تر |
| ویسکوزیته (cP در 25°C) | 1.410 | 56 | تفاوت: گلیسیرین بسیار ویسکوزتر (چسبناک تر) |
| محلول در آب | کاملاً (Miscible) | کاملاً (Miscible) | شباهت کامل |
| هومکتانت (جذب رطوبت) | بسیار قوی | قوی | شباهت: هر دو عالی تفاوت: گلیسیرین قوی تر در محیط خشک |
| حلالیت در الکل | خوب | عالی | تفاوت: PG حلال بهتری برای مواد آلی |
| سمیت (LD50 خوراکی، موش) | 12.600 < MG/KG | 20.000 < MG/KG | شباهت: هر دو بسیار کم سمی تفاوت: PG ایمن تر |
| وضعیت FDA | GRAS (غذا،دارو،آرایشی) | GRAS (غذا،دارو،آرایشی) | شباهت کامل |
| منشأ تولید | گیاهی (نخل، سویا) یا حیوانی (چربی) | پتروشیمی (پروپیلن اکسید) یا گیاهی | تفاوت: گلیسیرین طبیعی تر |
منابع:
USP 43, EP 10, FDA 21 CFR
Cosmetic Ingredient Review (CIR)
PubChem, INCI Database
مقالات صنعتی (تا نوامبر 2025)
(PG) و (Glycerin) هر دو در محصولات بهداشتی و آرایشی به دلیل خواص مرطوب کنندگی استفاده می شوند، اما تفاوت های مهمی در نفوذپذیری و جذب رطوبت دارند:
نفوذپذیری:
پروپیلن گلیکول:
نفوذ عمیق: به دلیل ساختار شیمیایی خود، قابلیت نفوذ به لایه های عمیق تر پوست و مو را دارد. این ویژگی باعث می شود تا رطوبت نه تنها در سطح، بلکه در لایه های داخلی هم حفظ شود.
حلالیت: به عنوان یک حلال مؤثر، می تواند به جذب بهتر مواد دیگر در محصولات مراقبتی کمک کند، اما این بیشتر به نفوذ عمیق مربوط می شود تا جذب رطوبت از محیط.
Glycerin:
نفوذ سطحی: بیشتر در لایه های سطحی پوست و مو عمل می کند. این به معنای آن نیست که نمی تواند به داخل نفوذ کند، اما نفوذ آن به اندازه پروپیلن گلیکول عمیق نیست.
نگهداری رطوبت: می تواند به عنوان یک مانع مرطوب کننده عمل کند که به نگهداری رطوبت در سطح پوست یا مو کمک می کند.
جذب رطوبت:
PG:
جذب متوسط: به نسبت Glycerin، کمتر هیگروسکوپیک (جاذب رطوبت) است. این بدان معناست که توانایی جذب رطوبت از محیط نسبت به گلیسیرین کمتر است، اما همچنان می تواند به حفظ رطوبت در محل اعمال شده کمک کند.
Glycerin:
جذب عالی: به دلیل داشتن سه گروه هیدروکسیل، بسیار هیگروسکوپیک است. این ماده می تواند رطوبت را از هوا جذب کند و به پوست یا مو منتقل نماید، بنابراین یک مرطوب کننده بسیار مؤثر است، به ویژه در محیط های مرطوب.
هشدار در محیط های خشک: در محیط های بسیار خشک، ممکن است رطوبت را از پوست یا مو بیرون بکشد و به محیط منتقل کند، که می تواند منجر به خشکی بیشتر شود. به همین دلیل، در چنین شرایطی، بهتر است با سایر مواد مرطوب کننده ترکیب شود.
بیشتر بخوانید: پروپیلن گلیکول در داروسازی
(PG) و (Glycerin) هر دو به دلیل خواص متنوع خود، در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده گسترده ای دارند. در زیر، کاربردهای اصلی این دو ماده در این صنعت بررسی شده است:
(PG):
مرطوب کننده: به حفظ رطوبت در پوست و مو کمک می کند، اگرچه به اندازه گلیسیرین قدرت جذب رطوبت از محیط ندارد.
حلال: استفاده می شود تا مواد دیگر مانند رنگدانه ها، اسانس ها و مواد فعال را در فرمولاسیون ها حل کند یا بهتر پخش نماید. این ویژگی به ویژه در محصولات مانند لوسیون ها، کرم ها، شامپوها و نرم کننده ها مفید است.
نگهدارنده: به پایداری محصول کمک می کند و می تواند به کاهش رشد باکتری ها و قارچ ها در محصولات آرایشی و بهداشتی کمک کند.
تنظیم کننده ویسکوزیته: به تنظیم بافت و غلظت محصولات کمک می کند، به طوری که احساس روی پوست بهبود یابد.
پایه برای محصولات: در برخی محصولات مانند ژل ها یا محصولات دئودورانت، به عنوان یک پایه یا حامل استفاده می شود.
کاهش اثرات خشک کننده: در محصولاتی مانند رنگ مو، به کاهش خشکی ناشی از مواد شیمیایی کمک می کند.
Glycerin:
مرطوب کننده: به دلیل خاصیت هیگروسکوپیک بالا، یکی از بهترین مرطوب کنندههای طبیعی است که رطوبت را از محیط جذب و به پوست یا مو منتقل می کند.
نرم کننده: به افزایش نرمی و انعطاف پذیری پوست و مو کمک می کند و می تواند وز مو را کاهش دهد.
حفظ رطوبت: در فرمولاسیون های محصولات مرطوب کننده، به حفظ طولانی مدت رطوبت روی پوست کمک می کند.
تسکین دهنده: به دلیل خواص آبرسانی، می تواند به تسکین پوست های خشک، ترک خورده یا ملتهب کمک کند.
پایه برای محصولات: در ساخت صابون ها، شامپوها و کرم ها به عنوان یک ماده پایه استفاده می شود که به نرم تر و مرطوب تر شدن آنها منجر می شود.
استفاده در محصولات مراقبت از مو: در ماسک های مو، سرم ها و نرم کننده ها برای بهبود وضعیت موهای خشک یا آسیب دیده.
بیشتر بخوانید: تفاوت پروپیلن گلیکول و اتیلن گلیکول
پروپیلن گلیکول و گلیسیرین هر دو ترکیباتی هستند که در صنایع مختلف به عنوان نگهدارنده و حلال استفاده می شوند. در اینجا به نقش هر کدام اشاره می کنم:
(Propylene Glycol):
نگهدارنده:
به عنوان یک ماده نگهدارنده به کاهش رشد باکتری ها، قارچ ها و کپک ها کمک می کند. این خاصیت به ویژه در محصولات غذایی، دارویی و آرایشی بهداشتی اهمیت دارد.
در محصولاتی مانند سس ها، نوشیدنی ها و مواد غذایی فرآوری شده استفاده می شود تا عمر مفید آنها را افزایش دهد.
حلال:
به دلیل خواص حلالیت خوبش، در فرمولاسیون محصولاتی مانند لوسیون ها، کرم ها، شامپوها و حتی ضد یخ ها استفاده می شود.
این ماده می تواند طیف وسیعی از مواد مختلف را حل کند، از جمله رنگ ها، عطرها و مواد فعال دارویی.
گلیسیرین (Glycerin):
نگهدارنده:
به حفظ رطوبت در محصولات کمک می کند که می تواند به افزایش طول عمر محصولات کمک کند. رطوبت بالا محیطی نامناسب برای رشد برخی میکروارگانیسم ها ایجاد می کند.
در محصولات غذایی و دارویی برای حفظ کیفیت و بافت استفاده می شود.
حلال:
به عنوان یک حلال برای موادی که در آب حل نمی شوند، استفاده می شود. این خاصیت آن را به یک ماده مفید در تولید داروها، مواد آرایشی، و حتی برخی از رنگ ها و مواد شیمیایی تبدیل می کند.
همچنین به عنوان یک مرطوب کننده در محصولات پوستی و مو عمل می کند، زیرا رطوبت را در سطح پوست نگه می دارد.
هر دو این ترکیبات به دلیل خواص مختلفشان در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند و نقش مهمی در حفظ کیفیت و افزایش طول عمر محصولات دارند.
بیشتر بخوانید: مونو پروپیلن گلیکول خوراکی
پروپیلن گلیکول و گلیسیرین هر دو در محصولات مراقبت از پوست و مو به دلیل خواص مختلفشان استفاده می شوند، اما تأثیرات آنها می تواند بسته به نوع پوست و مو متفاوت باشد:
PG:
پوست:
پوست خشک: می تواند به بهبود هیدراتاسیون کمک کند، اما برخی افراد با پوست بسیار خشک ممکن است احساس سوزش یا تحریک داشته باشند.
پوست چرب: می تواند به کنترل تولید سبوم کمک کند و به عنوان یک حلال برای ترکیبات ضد آکنه عمل کند.
پوست حساس: برخی افراد ممکن است به آن حساسیت داشته باشند و واکنش هایی مانند قرمزی، خارش یا بثورات پوستی را تجربه کنند.
مو:
می تواند به حفظ رطوبت مو کمک کند و به عنوان یک حلال در محصولاتی مانند نرم کننده ها و ماسک های مو استفاده شود.
اما در برخی موارد ممکن است باعث خشکی یا تحریک پوست سر شود، به ویژه در افراد با پوست سر حساس.
Glycerin:
پوست:
پوست خشک: یک مرطوب کننده عالی است، زیرا رطوبت را جذب و حفظ می کند. برای پوست های خشک بسیار مناسب است.
پوست چرب: اگر به مقدار مناسب استفاده شود، می تواند به هیدراتاسیون بدون افزایش چربی اضافی کمک کند.
پوست حساس: به طور کلی برای پوست های حساس خوب است، اما باید در فرمولاسیون هایی استفاده شود که سایر ترکیبات تحریک آور نداشته باشند.
مو:
می تواند به رطوبت رسانی موها کمک کند، به خصوص در آب و هوای خشک.
برای موهای فر یا مجعد، می تواند به کنترل وز و افزایش نرمی کمک کند.
اما در محیط های بسیار مرطوب، ممکن است رطوبت بیش از حد جذب کند که می تواند منجر به وز شدن مو شود.
بیشتر بخوانید: پروپیلن گلیکول در الکل و شوینده ها
پروپیلن گلیکول و گلیسیرین نقش مهمی در افزایش پایداری محصولات مختلف دارند. در اینجا به تأثیرات آنها بر پایداری می پردازم:
PG:
جلوگیری از رشد میکروب ها:
به عنوان یک ماده نگهدارنده عمل می کند و با کاهش فعالیت آبی (water activity) در محصول، محیط را برای رشد باکتری ها، مخمرها و کپک ها نامساعد می کند. این امر به افزایش طول عمر محصول کمک می کند.
حلالیت:
به عنوان یک حلال، می تواند مواد فعال و دیگر ترکیبات را در فرمولاسیون نگه دارد، که به پایداری فیزیکی محصول کمک می کند. این حلالیت به ویژه برای محصولاتی که نیاز به ترکیبات خاص دارند، مهم است.
جلوگیری از جدا شدن فازها:
در محصولاتی مانند لوسیون ها یا کرم ها، می تواند به جلوگیری از جدا شدن فازهای روغن و آب کمک کند، که به پایداری فیزیکی محصول می افزاید.
Glycerin:
حفظ رطوبت:
یک جاذب رطوبت (humectant) است که به محصولات کمک می کند تا رطوبت خود را حفظ کنند، که نه تنها برای پوست و مو مفید است، بلکه از خشک شدن و تغییر بافت محصول جلوگیری می کند.
جلوگیری از تغییرات دمایی:
به عنوان یک ماده ضد انجماد عمل می کند، بنابراین می تواند در پایداری محصولات در دماهای پایین کمک کند و از تبلور یا تغییر فاز محصول جلوگیری کند.
پایداری شیمیایی:
می تواند به پایداری ترکیبات حساس به اکسیداسیون کمک کند، زیرا به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند و از برخی ترکیبات در مقابل تخریب شیمیایی محافظت می کند.
مقایسه هزینه تولید و استفاده (PG) و (Glycerin) می تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، از جمله روش تولید، منابع مواد اولیه، هزینه های انرژی، و کاربردهای نهایی. در زیر به برخی از این عوامل اشاره می کنم:
هزینه تولید:
PG:
منبع مواد اولیه: PG به طور سنتی از پروپیلن اکسید که از پروپیلن به دست می آید، تولید می شود. قیمت پروپیلن و نوسانات آن در بازار می تواند هزینه تولید PG را تحت تأثیر قرار دهد.
روش تولید: تولید PG می تواند از طریق فرآیندهای کاتالیزوری یا غیر کاتالیزوری انجام شود، که هر کدام هزینه های متفاوتی دارند. فرآیندهای با کاتالیزور ممکن است هزینه های بالاتری در تجهیزات و مواد کاتالیزوری داشته باشند اما می توانند راندمان بالاتری فراهم کنند.
تولید پایدار: PG می تواند از منابع زیستی (مثلاً از گلیسیرین) تولید شود که می تواند هزینه ها را کاهش دهد اما بستگی به هزینه های تولید گلیسیرین و راندمان فرآیند دارد.
Glycerin:
منبع مواد اولیه: عمدتاً از تولید بیودیزل به عنوان یک محصول جانبی به دست می آید. با افزایش تولید بیودیزل، ارزان تر شده است.
خالص سازی: هزینه های پالایش و خالص سازی به دلیل کیفیت متغیر محصول خام می تواند بالا باشد.
هزینه استفاده:
پروپیلن گلیکول:
کاربردها: استفاده از PG در محصولات آرایشی و بهداشتی، دارویی، صنایع غذایی و ضدیخ ها گسترده است. هزینه استفاده به حجم مصرفی و خلوص مورد نیاز بستگی دارد.
قیمت: قیمت PG به طور متوسط از 900 تا 1400 دلار به ازای هر تن برآورد می شود، اما این رقم می تواند با توجه به شرایط بازار و درجه خلوص متفاوت باشد.
گلیسیرین:
کاربردها: گلیسیرین در محصولات مراقبت پوست، مواد غذایی، داروها و حتی در صنایع شیمیایی استفاده می شود.
قیمت: قیمت گلیسیرین ثابت تر بوده و در سال های اخیر به دلیل فراوانی ناشی از تولید بیودیزل، کاهش یافته است. قیمت فروش گلیسیرین خام می تواند بسیار پایین باشد (حتی کمتر از 1 سنت آمریکا برای هر پوند)، اما Glycerin خالص شده قیمت بالاتری دارد.
بیشتر بخوانید: روش تولید پروپیلن گلیکول و عوارض آن
(PG) و (Glycerin) در بسیاری از صنایع از جمله غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی به خاطر خواص حلالی، نگهدارندگی و رطوبت رسانی شان استفاده می شوند. اما برای افرادی که به این مواد حساسیت دارند، یا به دلایل محیطی و پایداری، جایگزین های مختلفی می توانند مورد استفاده قرار گیرند:
جایگزین های PG:
Glycerin:
اگرچه یک جایگزین مستقیم نیست، می تواند در برخی فرمولاسیون ها به عنوان یک مرطوب کننده و حلال استفاده شود. اما رفتارهای شیمیایی آن متفاوت است.
سوربیتول (Sorbitol):
یک پلی الکل که می تواند به عنوان نگهدارنده رطوبت و حلال استفاده شود. با این حال، خواص نگهدارندگی آن ممکن است متفاوت باشد.
بوتیلن گلیکول (Butylene Glycol):
خواص حلالی و نگهدارندگی مشابهی با PG دارد و در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود.
پنتیلن گلیکول (Pentylene Glycol):
یک حلال با خواص مشابه PG اما با برخی مزایای اضافی مانند اثر ضد میکروبی.
روغن های گیاهی و الکل ها:
در برخی موارد، روغن های گیاهی یا الکل های با زنجیره بلند مانند ایزوپروپیل الکل می توانند به عنوان حلال استفاده شوند، اگرچه این جایگزینی باید با دقت انجام شود زیرا خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارند.
جایگزین های Glycerin:
PG:
در برخی فرمولاسیون ها می تواند به عنوان جایگزین عمل کند، اگرچه خواص مرطوب کنندگی متفاوتی دارد.
سوربیتول:
یک مرطوب کننده دیگر که در محصولات غذایی و آرایشی به کار می رود. سوربیتول بافت خوبی به محصولات می دهد اما ممکن است به اندازه گلیسیرین رطوبت رسان نباشد.
هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid):
به خصوص در محصولات مراقبت پوست، هیالورونیک اسید می تواند به حفظ رطوبت کمک کند. اما هزینه آن معمولاً بالاتر است.
آلانتوئین (Allantoin):
یک مرطوب کننده و التیام بخش که می تواند در برخی محصولات جایگزین شود.
آلوئه ورا یا روغن های طبیعی:
برای محصولات طبیعی تر، آلوئه ورا یا روغن هایی مانند روغن نارگیل می توانند به عنوان جایگزین های مرطوب کننده استفاده شوند.
| ماده | پروپیلن گلیکول | گلیسیرین |
| فرمول شیمیایی | C3H8O2 | C3H8O3 |
| گروه های هیدروکسیل | 2 | 3 |
| ویسکوزیته | ویسکوز کمتر | ویسکوز بیشتر |
| شیرینی | کمی شیرین | شیرین تر |
| کاربرد ها | در صنایع مختلف از جمله ضد یخ، روغن ترمز، لوازم آرایشی و بهداشتی، افزودنی های غذایی و داروسازی استفاده می شود. | در صنایع غذایی به عنوان شیرین کننده، محیط کشت باکتریایی، درمان زخم و سوختگی مورد تایید FDA و موارد دیگر استفاده می شود. |
| سمیت | به طور کلی توسط FDA ایمن شناخته می شود، اما سمی تر از گلیسیرین است. | برای استفاده انسان ایمن در نظر گرفته شده است. |
برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شرکت آرکا شیمی گستر سپیدار وارد کننده مواد اولیه دارویی آرایشی و بهداشتی با شماره های 02182801442 و 09026715830 در تماس باشید.
سوالات متداول
1. تفاوت اصلی گلیسیرین و پروپیلن گلیکول چیست؟
گلیسیرین یک الکل تری هیدریک است که سه گروه هیدروکسیل دارد، در حالی که پروپیلن گلیکول یک الکل دی هیدریک است که فقط دو گروه هیدروکسیل دارد. این تفاوت ها باعث میشود که گلیسیرین خواص مرطوب کنندگی بیشتری داشته باشد و پروپیلن گلیکول به عنوان حلال در فرمولاسیون ها بیشتر استفاده شود.
2. آیا گلیسیرین برای پوست خشک بهتر است یا پروپیلن گلیکول؟
گلیسیرین برای پوست های خشک بهتر است زیرا خاصیت هیگروسکوپیک بالاتری دارد و می تواند رطوبت بیشتری از محیط جذب کرده و آن را به پوست منتقل کند. پروپیلن گلیکول به نفوذ عمیق تر در پوست کمک می کند، اما ممکن است برای پوست های حساس یا بسیار خشک مناسب نباشد.
3. پروپیلن گلیکول یا گلیسیرین کدام یک رطوبت را بهتر جذب می کند؟
گلیسیرین به دلیل داشتن سه گروه هیدروکسیل، رطوبت بیشتری از محیط جذب کرده و آن را به پوست یا مو منتقل می کند. بنابراین، گلیسیرین در جذب رطوبت از محیط بهتر از پروپیلن گلیکول عمل می کند.
4. آیا پروپیلن گلیکول سمی است؟
پروپیلن گلیکول به طور کلی توسط FDA ایمن شناخته می شود، اما در مقادیر زیاد می تواند برای برخی افراد تحریک کننده باشد. به طور معمول، پروپیلن گلیکول در محصولات آرایشی و بهداشتی و دارویی در مقادیر کم استفاده می شود.
5. چگونه گلیسیرین و پروپیلن گلیکول در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شوند؟
گلیسیرین بهعنوان یک مرطوب کننده و نرم کننده در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود، در حالی که پروپیلن گلیکول به عنوان حلال و نگهدارنده در لوسیون ها، کرم ها، شامپوها و محصولات ضدیخ کاربرد دارد.
6. آیا می توان گلیسیرین را به جای پروپیلن گلیکول استفاده کرد؟
گلیسیرین می تواند به عنوان جایگزین در بسیاری از فرمولاسیون ها استفاده شود، اما به دلیل ویژگی های متفاوت هر دو ماده (به ویژه در ویسکوزیته و جذب رطوبت)، ممکن است نتایج متفاوتی در محصولات حاصل شود.
7. چه تفاوتی در ویسکوزیته گلیسیرین و پروپیلن گلیکول وجود دارد؟
گلیسیرین به دلیل داشتن سه گروه هیدروکسیل، ویسکوزیته بالاتری دارد و به همین دلیل غلیظ تر از پروپیلن گلیکول است. این ویژگی باعث می شود که گلیسیرین بیشتر در محصولات مرطوب کننده و نرم کننده استفاده شود.
8. آیا پروپیلن گلیکول می تواند باعث تحریک پوست شود؟
بله، در برخی افراد با پوست حساس یا آسیب دیده، پروپیلن گلیکول می تواند باعث تحریک یا واکنش های آلرژیک مانند قرمزی یا خارش شود. به همین دلیل بهتر است از استفاده بیش از حد آن بر روی پوست های حساس خودداری شود.
9. کدام یک از گلیسیرین یا پروپیلن گلیکول بیشتر در صنایع غذایی استفاده می شود؟
هر دو ماده در صنایع غذایی کاربرد دارند، اما پروپیلن گلیکول بیشتر به عنوان نگهدارنده و حلال در مواد غذایی فرآوری شده، نوشیدنی ها و افزودنی ها استفاده می شود، در حالی که گلیسیرین به عنوان شیرین کننده و مرطوب کننده در برخی محصولات غذایی به کار می رود.
10. تفاوت در نقطه جوش و انجماد گلیسیرین و پروپیلن گلیکول چیست؟
نقطه جوش پروپیلن گلیکول 188.2 درجه سانتی گراد و نقطه انجماد آن -59 درجه سانتی گراد است، در حالی که گلیسیرین نقطه جوش 290 درجه سانتی گراد و نقطه انجماد 17.8 درجه سانتی گراد دارد. این تفاوت ها به خواص مولکولی و پیوندهای هیدروژنی در هر دو ماده مربوط می شود.
منبع:
واقعا تفاوت گلیسیرین و پروپیلن گلیکول چیه؟ من همیشه این دو رو اشتباه میگرفتم چون تو خیلی از محصولات مشابه هم هستند. به نظرتون کدوم یکی برای پوست بهتره و از کدوم باید تو محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده کنیم؟ آیا این دو ماده بهطور یکسان برای هیدراته کردن پوست عمل میکنن یا هر کدوم ویژگی خاص خودش رو داره؟