سدیم لوریل سولفات چیست و چه کاربردی دارد
سدیم لوریل سولفات SLS یک سورفکتانت آنیونی است که به طور طبیعی از روغن نارگیل و یا روغن هسته خرما به دست می آید. سدیم لوریل سولفات یک سورفکتانت است. این بدان معنی است که کشش سطحی بین مواد را کاهش می دهد، به همین دلیل است که به عنوان یک عامل پاک کننده و کف کننده استفاده می شود. این ماده دارای بار منفی است. این ماده باید به اندازه کافی در آب محلول باشد تا به عنوان سورفکتانت طبقه بندی شود.
این ماده هم در محصولات زیبایی و هم در محصولات پاک کننده بسیار پر کاربرد است.محققین دریافته اند که استفاده از آن در غلظت یک درصد یا کمتر روی پوست انسان بی خطر است (1).
سدیم لوریل سولفات بالاتر از غلظت بحرانی، میسلهایی را در آب تشکیل میدهد. غلظتی که در آن میسل ها شروع به تشکیل می کنند، غلظت بحرانی میسل، است. در این مرحله کشش سطحی مستقل از غلظت می شود. یک میسل سدیم لوریل سولفات کروی است و قطر آن تقریباً دو برابر طول SLS است.
این شامل 20-50 مولکول است، سرهای سولفات به سمت بیرون خواهند بود و سطح کره را به سمت آب تشکیل می دهند. زنجیره های هیدروکربنی طولانی داخل میسل کروی را تشکیل می دهند. میسل سدیم لوریل سولفات تقریباً 8.1 mol m-3 در 25 درجه سانتیگراد است.
تفاوت سدیم لوریل سولفات با سدیم لوریل اتر سولفات در این است که SLES خفیف تر و با تحریک نندگی کمتر است. با این حال آنها دارای فرمول شیمیایی مشابه هستند (2).
سدیم لوریل سولفات چیست
سدیم لوریل سولفات با فرمول شیمیایی C12H25SO4Na است. نام های بسیار دیگری مانند سدیم مونولوریل سولفات، سدیم دودسیل سولفات، سدیم مونولوریل سولفات، سدیم دودکان سولفات، لوریل الکل، سولفات هیدروژن – نمک سدیم، اسید n-لوریل سولفات سدیم و در نهایت سولفات سدیم لوریل دارد (3).
این ماده PH بالایی دارد زیرا یک ماده قلیایی است و به شکل پودر سفید است.
خواص آمپیفیلیک آن را به یک شوینده ایده آل تبدیل کرده است. سدیم لوریل سولفات مانند سایر سورفکتانت ها آمپیفیلیک است. این بدان معناست که گروه سر سولفات آبدوست و محلول در آب است، در حالی که زنجیره طولانی 12 کربنی آبگریز و نامحلول در آب است.
بنابراین به سطح مایعات مهاجرت می کند، جایی که همسویی و تجمع آن با سایر مولکول های SLS کشش سطحی را کاهش می دهد.
این امکان پخش و اختلاط آسان مایع را فراهم می کند. این ماده دارای فعالیت دناتوره کننده پروتئین قوی است و با حل کردن پوشش ویروسی و/یا با دناتوره کردن پوشش و/یا پروتئین های کپسید از عفونت ویروس ها جلوگیری می کند.
این ماده از ترکیب اسید سولفونیک و دودکانول در فرآیندی به نام استری شدن تشکیل می شود. سپس این محصول با کربنات سدیم خنثی می شود و سدیم لوریل سولفات می دهد.
این ماده معمولاً از مخلوطی از آلکیل سولفات سدیم، عمدتاً لوریل تشکیل شده است. SLS کشش سطحی محلول های آبی را کاهش می دهد و به عنوان امولسیفایر چربی، عامل مرطوب کننده و شوینده در لوازم آرایشی، دارویی و خمیر دندان استفاده می شود. همچنین در کرم ها و خمیرها برای پراکندگی مناسب مواد و به عنوان ابزار تحقیقاتی در بیوشیمی پروتئین استفاده می شود (4).
این ماده همچنین دارای فعالیتهای میکروبکشی در برابر ویروسهای پوششی (ویروسهای هرپس سیمپلکس، HIV-1، ویروس Semliki Forest) و بدون پوشش (ویروسهای پاپیلوم، ریو ویروس، روتاویروس و فلج اطفال) است، اگرچه برای این استفاده تأیید نشده است.
کاربرد سدیم لوریل سولفات
کاربرد سدیم لوریل سولفات در این این که یک عامل کف کننده و یک ماده ارزان است. سدیم لوریل سولفات (SLS) یکی از موادی است که نام آن را بر روی بطری شامپو خود می بینید. با این حال، اگر شیمیدان نباشید، احتمالاً نمی دانید چیست. این ماده شیمیایی در بسیاری از محصولات پاک کننده و زیبایی یافت می شود.
سدیم لوریل سولفات در خمیر دندان
سدیم لوریل سولفات در خمیردندان اثرات ضد میکروبی بر روی فلور باکتریایی یا دهان نشان می دهد و از این رو متداول ترین سورفکتانت انتخابی برای خمیردندان است. سدیم لوریل سولفات (SLS) در محصولات پاک کننده به وفور استفاده می شود. این ماده خاصیت به دام انداختن ذرات کثیف برای از بین بردن آنها را دارد.
سدیم لوریل سولفات در خمیر دندان می تواند به از بین بردن باقی مانده های غذا کمک کند. ویژگی دیگر این ماده کف کنندگی آن است. سدیم لوریل سولفات علاوه بر اینکه به عنوان یک عامل کف زا استفاده می شود به عنوان یک امولسیفایر عمل کرده و به حل شدن ترکیبات روغن و آب کمک می کند.
در بسیاری از خمیردندان ها از سدیم لوریل سولفات به عنوان یک سورفکتانت استفاده می شود که به پراکندگی مواد خمیردندان در حین مسواک زدن کمک کرده و شستشوی آسان و حذف مواد زائد را به ارمغان می آورد. اگر به سدیم لوریل سولفات حساسیت دارید میتوانید از خمیر دندان های بدون سدیم لوریل سولفات استفاده کنید. خمیر دندان بدون سدیم لوریل سولفات این خواص و ویژگی ها را در خود ندارد.
از سدیم لوریل سولفات در محصولات مراقبت از دندان، مانند خمیر دندان، محصولات سفید کننده دندان و دهان شویه استفاده می شود. هنگامی که سدیم لوریل سولفات به شکل خمیر برای سلامت دهان و دندان فرموله می شود، باید بعد از غذا استفاده شود.
جایگزین سدیم لوریل سولفات
برخی از گزینه های مناسبی که می تواند به عنوان جایگزین سدیم لوریل سولفات مطرح شود SLSA (سدیم لوریل سولفو استات)، سدیم کوکوئیل گلیسینات، دی سدیم / سدیم کوکوئیل گلوتامات، دسیل گلوکوزید و لوریل گلوکوزید است.
سدیم لوریل سولفات در شامپو
سدیم لوریل سولفات در شامپو و در بسیاری از محصولات زیبایی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. محصولات آرایشی مانند کرم موبر، بالم لب، ضدعفونی کننده دست، محصولات درمان ناخن، پاک کننده های آرایشی، کرم پودرها، پاک کننده های صورت، لایه بردارها و صابون مایع دست. محصولات مو، مانند شامپو، نرم کننده، رنگ مو، درمان شوره سر و ژل حالت دهنده. سدیم لوریل سولفات برای ایجاد کف و برای از بین بردن چربی و کثیفی از مو در شامپوها استفاده میشود (5).
بیشتر بخوانید: پروپیلن اکسید چیست
سولفات ها به طور کلی سورفکتانت هستند و وظیفه آنها کاهش سطح کشش سطحی بین شامپو و پوست شما است. سورفاکتانت ها به مواد فعال موجود در شامپو اجازه می دهد تا کار موثرتری برای تمیز کردن کثیفی، چربی و پوست مرده روی سر و موهای شما انجام دهند. سولفات ها در محصولات آلودگی هایی که موهای شما را چرب و کثیف می کنند از بین می برد.
سدیم لوریل سولفات در مواد غذایی
سدیم لوریل سولفات در مواد غذایی به عنوان افزودنی و برای خاصیت قوام دهندگی و امولسیون کنندگی استفاده می شود. عامل امولسیون کننده و سورفکتانت های آنیونی مانند سدیم لوریل سولفات برای کیک، نوشیدنی، پروتئین، میوه، آب میوه، روغن خوراکی و … نیز استفاده می شوند.
کاربرد سدیم لوریل سولفات در محصولات بهداشتی
از سدیم لوریل سولفات در محصولات بهداشتی متنوعی استفاده می شود. از محصولات حمام، مانند روغن یا نمک حمام، شستشوی بدن، و کوکتل های حمام تا کرم ها و لوسیون ها مانند کرم دست، ماسک، کرم های ضد خارش، محصولات رفع مو و ضد آفتاب. این ماده همچنین در روغنزداییهای موتور یا قالیشوییها یافت میشود.
سدیم لوریل سولفات پلی آکریل آمید الکتروفورز
یکی دیگر از کاربردهای اصلی سدیم لوریل سولفات SLS-PAGE است که مخفف سدیم لوریل سولفات پلی آکریل آمید الکتروفورز ژل است. قابل درک است که آنها یک مخفف برای آن پیدا کردند.
این یک تکنیک بیوشیمیایی پرکاربرد است که پروتئین ها را بر اساس وزن مولکولی آنها جدا می کند. SLS به پروتئین های محلول متصل می شود، دقیقاً مانند این که در مواد شوینده به کثیفی متصل می شود. سپس پروتئین ها را باز می کند و به آنها یک بار منفی یکنواخت در سراسر پروتئین می دهد.
این آنها را قادر می سازد تا با اندازه گیری تحرک آنها در هنگام عبور از ژل به راحتی شناسایی شوند. این مقدار متناسب با لگاریتم وزن مولکولی آنها خواهد بود.
استفاده دیگری از SLS اخیراً در مطالعه ای ثبت شده است. PG-300995 یک عامل ضد HIV است، اما یک داروی محلول ضعیف است. افزودن SLS در سطوح مختلف pH مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که یک سورفکتانت کارآمد است که به حلالیت در غلظت های کافی بالا کمک می کند.
عوارض سدیم لوریل سولفات
عوارض سدیم لوریل سولفات بسیار است که با توجه به اینکه در اکثر محصولات مراقبت شخصی وجود دارد، جای تعجب دارد.
سمیت سیستم اندام، در مطالعات حیوانی.
اگر استنشاق شود برای پوست، چشم ها، دستگاه تنفسی بسیار تحریک کننده است.
در صورت بلع بسیار سمی است. (دوز کشنده خوراکی احتمالی 0.5-5 گرم بر کیلوگرم) .
با این حال توسط بسیاری از انجمن های دارویی تحقیقاتی در دوزهای کم ایمن تلقی شده است. به همین دلیل است که اغلب در پشت بسیاری از محصولات زیبایی مانند شامپو هشدارهایی می بینید که می گویند: “اگر با چشمان شما تماس پیدا کرد، کاملاً با آب بشویید، اگر تحریک پذیری ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید”.
سدیم لوریل اتر سولفات و آمونیوم لوریل اتر سولفات آنالوگ های رایجی هستند که به طور منظم نیز به عنوان جایگزین استفاده می شوند، اولی عواقب سلامتی کمتری دارد. این ترکیبات با افزودن اکسید اتیلن تهیه می شوند و همچنین ترکیبات مرتبط ساختاری هستند که در بسیاری از محصولات زیبایی با pH پایین تر یافت می شوند و سازگاری بالاتری با سایر سورفکتانت ها دارند.
شایعات زیادی در مورد سرطان زا بودن SLS وجود دارد. احتمال می رود که سدیم لوریل سولفات به تنهایی یا ترکیب با سایر ترکیبات نیتروژنی می تواند باعث ایجاد خواص سرطان زایی شود. با این حال، این ماده از نظر علمی بیپایه است، در هیچ لیست سرطانزای شناخته شده نیست و انجمن سرطان آمریکا وضعیت آن را به عنوان سرطانزا اکیدا رد کرده است.
پیامدهای زیست محیطی
سدیم لوریل سولفات محصول جانبی روغن پالم است. رشد روغن پالم عمدتاً در اندونزی و مالزی اتفاق میافتد و درصد زیادی از درآمد بیشتر مردم را تشکیل میدهد. اما به منظور ایجاد راه برای مزارع روغن نخل، جنگل زدایی انبوه در این کشورها رخ داده است.
جنگل زدایی پیامدهای شدیدی بر آب و هوا دارد. هنگام قطع جنگلها در مالزی، مقادیر زیادی کربن از باتلاقهای ذغال سنگ نارس در جو منتشر میشود که به شدت به گرمایش جهانی میافزاید.
از بین رفتن درختانی که فتوسنتز را انجام می دهند، فرآیند تبدیل دی اکسید کربن به اکسیژن، نیز تا حد زیادی به مشکل گرمایش جهانی می افزاید. گروه فعال محیط زیست صلح سبز ادعا کرده است که جنگل زدایی که به منظور ایجاد فضا برای مزارع انجام می شود، برای آب و هوای زمین مضرتر از مزایایی است که با استفاده از روغن نخل به عنوان سوخت زیستی به دست می آید.
امولسیون چیست
دمهای آبگریز سدیم لوریل سولفات، اسیدهای چرب یا رسوبات چربی را که به سطح یک جامد چسبیدهاند، حل میکنند و آنها را در حالت تعلیق نگه میدارند، آنها را به فاز حجیم مایع منتقل میکنند و بنابراین شستن آنها را آسانتر میکنند. این فرآیند به عنوان امولسیون شناخته می شود.
این به این دلیل است که پراکندگی یک مایع شیمیایی متفاوت در یک مایع دیگر، مانند آب با ذرات روغن در فاز حجیم آن، به عنوان امولسیون شناخته می شود. این کاهش کشش سطحی توسط سورفکتانت، SLS است که این فرآیند را قادر میسازد، نه توانایی آن برای تشکیل کف، همانطور که معمولاً اشتباه تصور میشود. هنگامی که کثیفی توسط سورفکتانت احاطه شد، از رسوب مجدد روی بستر نیز جلوگیری می شود.
همانطور که قبلاً ذکر شد، سورفکتانت نیز بستر را پوشش می دهد. سورفکتانت های آنیونی با بهبود خیس شدن، بار منفی را در سطح افزایش می دهند و دافعه های الکترواستاتیکی را افزایش می دهند و این از رسوب مجدد کثیفی نیز جلوگیری می کند.
تشکیل میسل و مواد شوینده در رقابت با یکدیگر هستند. مولکول های SLS باید قبل از تشکیل بدون آن، یک میسل در اطراف خاک تشکیل دهند.
خرید سدیم لوریل سولفات
در ایران این ماده به دو صورت سدیم لوریل سولفات پودری و سدیم لوریل سولفات رشته ای عرضه می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره جهت فروش سدیم لوریل سولفات می توانید با شرکت آرکا شیمی گستر سپیدار در ارتباط باشید.